Het is een primeur in België, en zelfs in Europa: de zuidelijke helft van de lijn Luxemburg-Namen, bekend als L162 en een strategisch spoorwegtraject in ons land, schakelde onlangs van 3 kV gelijkspanning over naar 25 kV wisselspanning. Eens het volledige traject zal gemoderniseerd zijn (dus ook de noordelijke helft van de lijn, die gepland is tegen 2030), zal die switch de toekomstige reistijd op het traject met 20 minuten inkorten. “Deze belangrijke stap naar een duurzamere mobiliteit is het resultaat van gezamenlijke inspanningen van de Belgische en Duitse ingenieurs van Siemens Mobility onder supervisie van bouwheer TUC Rail en netbeheerder Infrabel”, vertelt Jean-Philippe Baijot, verantwoordelijke van de BU Rail Electrification.
Dagelijks vinden er op ons spoorwegnet zichtbare en minder zichtbare onderhouds- en renovatiewerken plaats. Deze werkzaamheden zijn essentieel om de continuïteit van de dienstverlening voor het personen- en goederenvervoer in stand te houden.
Maar hoever staat het met de modernisering van het netwerk? Kunnen we de commerciële snelheid eventueel nog opvoeren? Dat is nu precies de gewaagde uitdaging die Infrabel is aangegaan en waarbij honderden medewerkers, tot soms 24 uur per dag, werden ingezet. Het doel: elektrificatie van het eerste deel van de lijn 162 Namen-Luxemburg door een overschakeling op 25 kV wisselspanning (ter vervanging van de oorspronkelijke 3 kV gelijkspanning). Een realisatie waarvoor de lijn slechts drie weken werd onderbroken, weliswaar na jaren voorbereiding en grondig testen.
Een technisch en logistiek huzarenstuk
Jean-Philippe Baijot: “In drie weken tijd van 3 kV gelijkspanning naar 25 kV wisselspanning overschakelen was een uitdaging die alle kanten kon uitgaan. De planning legde een strikte volgorde van de werken op tussen de verschillende dienstverleners (Siemens Mobility, Equans, TUC RAIL en Infrabel). Ruimte voor fouten was er niet.
De tests in reële omstandigheden moesten meteen vanaf het startsein, in de tweede helft van augustus vorig jaar, beginnen. Eventuele incidenten of vertragingen zouden automatisch tot een jaar uitstel hebben geleid.”
Beveiliging, controle/bediening en beheersoftware in handen van Siemens Mobility
Voor de omschakeling op 25 kV wisselspanning werd een nieuw 25 kV tractieonderstation gebouwd in Heinsch. Het gaat om een volledig nieuwe installatie ter vervanging van de verouderde 3 kV DC-tractieonderstations op dit traject langs de lijn.
Om een veilige en optimale verdeling van de nieuwe spanning in de bovenleidingen te garanderen, heeft Siemens Mobility het volgende materiaal geleverd en getest:
- 25 kV middenspanningsborden ‘8DA12’ met beveiligings-, visualisatie- en controle-/bedieningssysteem
- De middenspanningsborden 25 kV ‘8DA12’ van de 6 autotransformatorstations om de 25 kV wisselspanning langs de lijn te handhaven
Ook de interface voor afstandsbeheer, die essentieel is voor de verbinding met de dispatching, werd door de ingenieurs van Siemens Mobility in het nieuwe onderstation geïnstalleerd en geconfigureerd.
In drie weken tijd overschakelen van 3 kV gelijkspanning naar 25 kV wisselspanning was een uitdaging die alle kanten kon uitgaan.Jean-Philippe Baijot, Verantwoordelijke BU Rail Electrification
Digitale simulatie van het elektrische gedrag van de volledige lijn: een meerwaarde die bijzonder gewaardeerd werd door Infrabel
Tijdens de uitvoering van het drie jaar durende project vonden talrijke vergaderingen plaats tussen Siemens Mobility, Equans, Infrabel en TUC Rail om de ontwerp-, productie- en testfasen van het materiaal vlot te laten verlopen. Deze nauwe en constructieve samenwerking was essentieel voor het welslagen van het project en mag wel eens worden benadrukt.
Infrabel was bijzonder ingenomen met het feit dat alle scenario’s, alle hypothesen vooraf werden gesimuleerd. Dat bespaarde veel tijd en gaf vertrouwen tijdens de definitieve tests in reële omstandigheden.Jean-Philippe Baijot, Verantwoordelijke BU Rail Electrification
Naar een duurzamere mobiliteit en een betere integratie in het Europese netwerk
Na overtuigende (en tijdig uitgevoerde) tests in reële omstandigheden kon de nieuwe 25 kV wisselspanningslijn op 29 augustus 2022 op het netwerk worden aangesloten. Meteen daarna vond de plechtige opening plaats in aanwezigheid van Georges Gilkinet, federaal minister van Mobiliteit, voormalig minister François Bellot, Philippe Denayer, CEO van TUC RAIL en Benoit Gilson, gedelegeerd bestuurder van Infrabel..
Jean-Philippe Baijot: “Lijn 162 maakt deel uit van corridor C: een strategische as die Luxemburg en een deel van Frankrijk en Italië doorkruist. Dit succes leidt niet alleen tot een efficiëntere mobiliteit voor de reizigers en goederen, maar ook tot een betere integratie in het Europese spoorwegnet.”